Nesne Dergisi
www.nesnedergisi.com
Cilt 10, Sayı 26  Kış 2022  (ISSN: 2147-6489, E-ISSN: )
Başak Durdu Akgün, Gülay Dirik

NO Makale Adı
1651337088 İNME GEÇİREN KİŞİLERİN PSİKOLOJİK SIKINTILARINA YÖNELİK BİLİŞSEL DAVRANIŞÇI TERAPİ MÜDAHALELERİNİN İNCELENMESİ: SİSTEMATİK GÖZDEN GEÇİRME

Öz
İnme sonrasında kişiler çeşitli psikolojik sıkıntılar yaşayabilmektedirler. Bu nedenle bu sıkıntılara yönelik birçok psikolojik müdahale geliştirilmiş ve uygulanmaktadır. Literatür incelendiğinde Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) teknik ve yöntemlerini içeren yaklaşımlar en sık uygulanan müdahaleler olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı alan yazında inme sonrası yaşanan psikolojik sıkıntılara yönelik BDT müdahalelerini içeren araştırmaları gözden geçirmektir. Çalışma kapsamında incelenen ulusal ve uluslararası veri tabanlarında bulunan İngilizce ve Türkçe makaleler belirlenen anahtar kelimeler kullanılarak, tarih kriteri olmadan taranmıştır. Tarama sonucunda dahil etme kriterlerine uygun 11 müdahale çalışması; uygulama içeriği, örneklem, yöntem, kontrol grubu ve bulgular açısından incelenmiştir. İncelenen araştırmaların çoğunda kontrol gruplarının olduğu ancak örneklemde az kişinin yer aldığı tespit edilmiştir. Müdahale süreleri 6 ile 16 seans arasında değişkenlik gösterirken, BDT’nin hem davranışçı hem de bilişsel pek çok tekniğinin uygulandığı belirlenmiştir. Araştırmalarda müdahalelerin yorgunluk, uykusuzluk, kaygı ve depresif belirtiler üzerindeki etkilerinin incelendiği tespit edilmiştir. Bulgular incelendiğinde, araştırmaların çoğunda BDT temelli müdahalelerin uygulandığı inme geçiren kişilerin depresyon, kaygı, uykusuzluk, yorgunluk düzeylerinde, müdahale sonrası ölçümlerinde başlangıç ölçümlerine göre anlamlı şekilde azalma olduğu görülmüştür. Ancak depresif belirtilere odaklanan üç çalışmada müdahalenin etkili olmadığı tespit edilmiştir. Bazı araştırmalarda ise, izlem ölçümleri söz konusu iyileşmelerin uzun süre korunamadığını göstermiştir. İnme sonrası yaşanan psikolojik problemlerde görece yeni uygulanmaya başlanan BDT temelli müdahaleler, önümüzdeki dönemlerde standart tedavilere eklenerek alternatif ve etkili bir tedavi olarak yerini alacak gibi gözükmektedir.
Anahtar kelimeler
İnme, psikolojik sıkıntılar, bilişsel davranışçı terapi