Öz
Bu çalışma, Türk kültüründe, erken dönem uyumsuz şema alanlarının, depresyon belirtilerinin şiddeti ile dolaylı ilişkilerini mizah tarzları (kendini geliştirici, katılımcı, kendini yıkıcı ve saldırgan mizah) aracılıyla araştırmayı amaçlamıştır. Veriler demografik bilgi formu ile Young Şema Ölçeği Kısa Form-3, Mizah Tarzları Ölçeği ve Beck Depresyon Envanterinin Türkçe sürümleri kullanılarak 373 üniversite öğrencisinden elde edilmiştir. Söz konusu dolaylı ilişkileri test etmek için, Hayes Process Macro kullanılarak her şema alanı için bir tane olmak üzere beş farklı aracılık analizi gerçekleştirilmiştir. Bulgular, mizah tarzlarının genel olarak şema alanları ve depresyon belirtileri arasındaki ilişkilere kısmi olarak aracılık ettiğini ortaya koymuştur. Özellikle kendini yıkıcı mizah tarzının, erken dönem uyumsuz şema alanları ile depresyon belirtilerinin şiddeti arasındaki ilişkide en tutarlı aracı olduğu bulunmuştur. Ayrıca mevcut bulgular ilk kez, saldırgan mizah tarzının, bazı şema alanları ile depresyon belirtileri arasındaki ilişkilere (kısmi olarak) aracılık ettiğini ve depresyon belirtileriyle negatif yönde ilişkili olduğunu göstermiştir. Bu bulgulardan hareketle, mizah tarzlarının erken dönem uyumsuz şemalar için başa çıkma stratejileri olarak hizmet edebileceği düşünülebilir. Dolayısıyla, depresyon belirtilerinin tedavisinde, mizah tarzlarının ölçülmesi ve ele alınması, tedavilerin etkinliğini artırmada faydalı olabilir. Ayrıca, saldırgan mizah ile ilgili mevcut bulgu, mizah kullanımında kültürel farklılıklar olabileceğini düşündürmektedir. Ancak, kültürel etmenlerin, şema alanları ile depresyon belirtileri arasındaki ilişkide mizah tarzlarının aracı rollerini değiştirdiği sonucuna varabilmek için kültürler arası araştırmalara ihtiyaç vardır.