Nesne Dergisi
www.nesnedergisi.com
Cilt 10, Sayı 24  Yaz 2022  (ISSN: 2147-6489, E-ISSN: )
Yeşim Yasak, Ayşegül Durak Batıgün, Seda Hatipoğlu, Buse Aşçı

NO Makale Adı
1648197145 BİLGECE FARKINDALIKLA SÜRÜCÜLÜK TUTUMLARI ÖLÇEĞİ (BFSTÖ) GELİŞTİRME: GEÇERLİK VE GÜVENİRLİK ÇALIŞMASI

Öz
Trafik adabı, denetim ve ceza korkusu olmadan kurallara uyma, yazılı olmayan ve trafik içinde karşılıklı anlayış gerektiren davranışları oluşturma ve bu davranışları alışkanlık haline getirme şeklinde kavramsallaştırılabilir. Trafik güvenliğini oluşturan unsurlardan biri olan eğitimin “trafik adabını” şekillendirmek için en önemli araçlardan biri olduğu söylenebilir. Bu kapsamda Milli Eğitim Bakanlığı Özel Öğretim Kurumları Genel Müdürlüğü, 2015 yılında Özel Sürücü Kursları Eğitim Müfredatı Programı'na “trafik adabı” dersini eklemiştir. İlgili alanyazında trafik adabını ölçen bir ölçme aracı bulunmamaktadır. Çalışmanın amacı, trafik adabına ilişkin daha ayrıntılı bilgiler elde etmemizi sağlayacak olan bir ölçme aracının geliştirilmesi, geçerlik ve güvenirlik değerlerinin belirlenmesidir. Bu amaçla daha önce Hatipoğlu ve Yasak (2016) tarafından yazılmış olan “Trafik Adabı” isimli kitapta ele alınan temel başlıklar ve ilgili alanyazın göz önünde bulundurularak, ölçek maddesi olabilecek toplam 55 ifade saptanmış ve bunlar Likert tipi ölçek formatına getirilerek, örnekleme uygulanmıştır. Analizler sonucunda 33 maddeden oluşan dört faktörlü (Temel değerler, Empati ve iletişim, Hak ihlalleri ve Birbirini uyarma) bir ölçek elde edilmiştir. Faktörlerin Cronbach alfa değerleri .60 ile .89 arasında değişmektedir. Çalışmada, Sürücü Öfke Ölçeği, Sürücü Davranışları Ölçeği ve Kişilerarası İlişki Tarzları Ölçeği ise eş zamanlı geçerlik ölçütleri olarak kullanılmıştır. Yapılan korelasyon analizleri sonucunda BFSTÖ ile bu ölçekler arasında beklenen yönde ve anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Yapılan analizler değerlendirildiğinde, BFSTÖ’nin trafik psikolojisi ve sürücü adaylarının eğitimi alanlarında kullanılabilecek geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilir.
Anahtar kelimeler
Trafik adabı, sürücü davranışları, sürücü eğitimi, trafik kültürü, bilgece farkındalık