Öz
Son dönemde, istem dışı düşünceler (İDD’ler), tanılar üstü model kapsamında ele alınmaktadır. Yeme bozukluklarındaki İDD’lerin incelenmesi amacıyla yemeyle ilişkili İDD’ler (Bölüm 1), İDD’lerin çatışma sonuçları (Bölüm 2A) ve kontrol stratejilerinden (Bölüm 2B) oluşan Yeme ile İlişkili İstem Dışı Düşünceler Envanteri (YİDE) geliştirilmiştir. Mevcut çalışmada YİDE’nin orijinal formu, Türkçeye uyarlanarak, geçerlik ve güvenirlik değerleri incelenmiştir. Çalışmada 339 üniversite öğrencisine ulaşılmıştır. YİDE, eş zaman geçerliği incelemesi için Yeme Bozukluğu Değerlendirme Ölçeği ve Vücut Algısı Ölçeği, birleşen geçerlik incelemesi için Obsesif-Kompulsif Envanteri-Gözden Geçirilmiş Form, Beck Anksiyete Envanteri ve Beck Depresyon Envanteri ile Demografik Form uygulanmıştır. Yapı geçerliği için faktör analizi sonuçlarına göre YİDE Bölüm 1 için açımlayıcı faktör analizi sonrası belirlenen 5 faktörlü yapı, Bölüm 2A ve Bölüm 2B için orijinal faktör yapıları daha iyi uyum göstermiştir. YİDE puanları diğer ölçüm araçlarından alınan puanlarla pozitif yönde ilişkilidir. Güvenirlik analizlerine göre Cronbach alfa değerleri Bölüm 1, Bölüm 2A için sırasıyla .98, .92 ve .89; test-tekrar güvenirliği Bölüm 1, Bölüm 2A ve Bölüm 2B için sırasıyla .98, .93 ve .92’dir. Sonuçta, YİDE beslenme, diyet, beden algısı, egzersiz ihtiyacıyla ilişkili İDD’leri ve bunların kontrolü için kullanılan stratejileri değerlendirmede kullanılabilecek bir araçtır. YİDE’nin İDD ve YB arasındaki ilişkiyi anlamada gelecek çalışmaları aydınlatacağı düşünülmektedir.
Anahtar kelimeler
İstem dışı düşünce, yeme bozuklukları, obsesif-kompulsif bozukluklar, tanılar üstü yaklaşımlar