Öz
Duygu yüklü uyaranlar bellekte, hem daha ayırıcı ve belirgin olmaları hem de evrimsel ve biyolojik öneme sahip olmaları nedeniyle nötr uyaranlardan farklı şekilde işlenmektedir. Epizodik bellek, olayların birbirleriyle ilişkili şekilde hatırlanması sürecine dayanmaktadır. Günlük hayatta da epizodik anıların yapısı gereği, duygu yüklü ve nötr uyaranlara ayrı ayrı değil birlikte maruz kalınmaktadır. Dolayısıyla duygu yüklü uyaranlar etraftaki nötr uyaranlarla ilişkili hale gelmekte ve bu uyaranların işlenme süreçlerini etkilemektedir. Duygu yüklü uyaranların nötr uyaranlara ilişkin epizodik bellek süreçlerini nasıl etkilediği duygusal epizodik bellek alanyazınında yaygın şekilde araştırılan bir konudur. Mevcut alanyazında söz konusu bu etkinin her durumda güçlendirici veya her durumda zayıflatıcı olduğunu savunan yaklaşımların yanı sıra seçici olduğunu ileri süren yaklaşımlar da bulunmaktadır. Bu seçici etki duygunun nötr uyarana ilişkin belleği bazı durumlarda güçlendirirken bazı durumlarda zayıflattığını vurgulamaktadır. Ek olarak, duygu yüklü uyaranların etraftaki nötr uyaranlara ilişkin uyaran (item) belleğinin yanı sıra bu uyaranlarla kurulan bağlantısal (associative) bellek süreçleri üzerinde de etkileri bulunmaktadır. Mevcut çalışmalar duygu yüklü uyaranların uyaran belleğini ve bağlantısal belleği farklı şekilde etkilediğini göstermektedir. Özetle, bu derleme çalışmasında duygusal epizodik bellek alanyazınına nötr uyaranlar ekseninde bakılmaya çalışılmıştır. Bu amaçla duygu yüklü uyaranların etraftaki nötr uyaranlara ilişkin epizodik bellek süreçlerini ne şekilde etkilediği kapsamlı şekilde incelenmiştir.
Anahtar kelimeler
Duygu yüklü uyaran, nötr uyaran, epizodik bellek, uyaran belleği, bağlantısal bellek