ÖZ
Bu çalışmanın amacı Türk kültüründe kadınların ve erkeklerin nasıl algılandıklarını incelemektir. Serbest cevap yöntemi kullanılarak kadınlar ve erkeklerle ilintili en çok kullanılan kalıpyargılar belirlenmiştir. Belirlenen bu kalıpyargılar, belirli temalara göre düzenlenerek Türk kültüründeki toplumsal cinsiyet kalıpyargılarının yapısı gözler önüne serilmeye çalışılmıştır. Çalışmaya 491 üniversite öğrencisi katılmıştır. Katılımcılardan kadınları ve erkekleri tanımlayan 10 sıfat yazmaları istenmiştir. Frekans analizine göre, kadınlar en çok duygusal, kıskanç, alıngan, sadık, hassas, fedakar, sevecen, akıllı, duyarlı, dedikoducu, hırslı, şefkatli, güzel, düşünceli, çalışkan, çekici ve kırılgan sıfatları ile tanımlanırken; erkekler en çok kıskanç, güçlü, bencil, duygusal, hırslı, sinirli, kaba, çocuksu, mantıklı, çalışkan, zeki, dürüst, cesur ve koruyucu sıfatları ile tanımlanmıştır. İlaveten, elde edilen kalıpyargılar, görünüm, kişilik, cinsiyet rolleri ve güç olmak üzere dört temel tema ve onların alt temalarına göre toplanarak toplumsal cinsiyet kalıpyargılarının yapısı gösterilmeye çalışılmıştır. Buna göre, kadınlar için kalıpyargılar sırasıyla kişilik özellikleri (sevecenlik, bencillik, kırılganlık, amil, sosyallik), cinsiyet rolleri (annelik ve sadakat), görünüm ve güç (güçlülük ve zayıflık) temaları altında toplanmıştır. Erkekler için kalıpyargılar ise, sırasıyla, kişilik özellikleri (bencillik, amil, duygusallık, sorumsuzluk, sosyallik, duygusuzluk, çapkınlık), güç (erkeklik ve baskınlık), cinsiyet rolleri (babalık/ev reisliği ve sadakat) ve görünüm temaları altında toplanmıştır. Bulgular kalıpyargılar, toplumsal cinsiyetçilik ve erkeklik yazınının ışığı altında tartışılmıştır.
Anahtar kelimeler: Cinsiyet kalıpyargıları, Cinsiyetçilik, Erkeklik, Serbest cevap yöntemi, Türkiye