Öz
Bilişsel psikoloji ve sinirbilimin temel kuramlarından biri olan işlevsel özelleşme, beyin yapılarının belirli duyusal, duygusal, bilişsel ve motor görevleri yerine getirmek üzere oluştuğunu belirtir. Buna göre serebellum beynimizin hassas motor koordinasyon, basal ganglia istemsel hareket ve motivasyon, hipokampus ise deklaratif bellek ve mekânsal yön bulma merkezidir. Genel hatlarıyla geçerliliğini koruyan bu yaklaşım, her bir beyin yapısının katkı sunduğu diğer işlevler göz önünde bulundurulduğunda eksik kalmaktadır. Sinirbilimde özellikle son yıllarda, beyin bölgelerinin kendilerine atfedilen esas görevleri dışındaki işlevlerini ortaya çıkaran detaylı çalışmalar yapılmaktadır. Klasik işlevsel özelleşme anlayışının ötesine geçen bu çalışmalar ile beyin bölgeleri, birden çok işlevde rol alabilmelerini sağlayan hesaplama kabiliyetleri üzerinden değerlendirilmeye başlanmıştır. Bu anlayışa göre, esasen bir dizilim üreteci olan beynimizdeki birçok yapı, farklı zihinsel ve davranışsal süreçlere katkı sunabilen birer zamansal düzenleme makinesi veya nöronal saat olarak çalışır. Bu derleme, sinirbilime gittikçe egemen olan bu yeni paradigmanın tarihsel gelişimini ve temel çalışma ilkelerini incelemektedir. Nöronal saat olgusunun temelinde yatan beyin salınımları, nöronal hesaplamalara sağladıkları zamansal çerçeve bakımından ele alınmaktadır. Farklı frekans bantlarında beyin salınımlarının egemen olduğu serebellum, basal ganglia ve hipokampus, farklı zamansal çözünürlük gerektiren çeşitli işlevler için genel çözümler üreten nöronal saatler olarak incelenmektedir.

Anahtar kelimeler
Serebellum, basal ganglia, hipokampus, işlevsel özelleşme, nöronal saat